Knowledge Sharing ชุมชนแห่งการเรียนรู้...

เชื้อราในกลุ่มอาร์บัสคูลาร์ไมคอร์ไรซา (Arbuscular Mycorrhizal Fungi - AMF)  49

คำสำคัญ : เชื้อรา  อินทรีย์  

ในภาพแสดงความแตกต่างระหว่างการไม่มีเชื้อราที่อาศัยร่วม (No colonization) และการมีเชื้อราที่อาศัยร่วม (AM-colonization) บนรากของพืช โดยเชื้อราในกลุ่มอาร์บัสคูลาร์ไมคอร์ไรซา (Arbuscular Mycorrhizal Fungi - AMF) จะช่วยให้พืชได้รับประโยชน์ต่าง ๆ ดังนี้:

ฝั่งซ้าย (No colonization - ไม่มีเชื้อรา):

 • การดูดซึมสารอาหารทำได้เฉพาะผ่านขนรากเท่านั้น
 • เกิดเขตที่ขาดฟอสเฟต (Phosphate depletion zone) รอบราก ทำให้พืชดูดซึมสารอาหารได้ยากขึ้น
 • รากดูดซึมสารอาหาร เช่น Zn²⁺, PO₄³⁻ และ NH₄⁺ ได้อย่างจำกัด

ฝั่งขวา (AM-colonization - มีเชื้อรา):

 • เชื้อรา AMF ช่วยขยายพื้นที่ดูดซึมสารอาหาร ทำให้พืชได้รับสารอาหารมากขึ้น เช่น Zn²⁺, PO₄³⁻ และ NH₄⁺
 • พืชมีการตอบสนองที่ดีขึ้นต่อโรค เช่น ต้านทานโรคที่มีผลต่อใบและรากได้ดีขึ้น
 • พืชมีความสามารถในการทนต่อสภาพแวดล้อมที่ท้าทาย เช่น ความแห้งแล้ง ความเค็ม และการเป็นพิษของโลหะหนัก
 • ระบบการตอบสนองของพืชถูกกระตุ้นจากสัญญาณป้องกันโรค (SAR-like responses) โดยมีการกระตุ้นจากสารสื่อเช่น SA และ JA

ภาพนี้แสดงให้เห็นถึงประโยชน์ของการใช้เชื้อรา AMF ในการพัฒนาความสามารถของพืชในการดูดซึมสารอาหารและต้านทานโรค

 

#นายป้อมซัง #สารอินทรีย์กระตุ้นการทำงานของจุลินทรีย์

ขอเพิ่มเติ่มข้อมูล มีคำถามที่มีประโยชน์มาก ว่า แล้วเราจะหาเชื้อรา ชนิดนี้ได้อย่างไร?
 
การส่งเสริมการเกิดเชื้อราอาร์บัสคูลาร์ไมคอร์ไรซา (AMF) ในดินและพืชทำได้หลายวิธีดังนี้:
 
 1. การเพิ่มอินทรียวัตถุในดิน: การใส่ปุ๋ยหมัก ปุ๋ยคอก หรืออินทรียวัตถุอื่น ๆ ลงในดินช่วยกระตุ้นการเจริญเติบโตของ AMF เพราะเชื้อราพวกนี้ต้องการอินทรียวัตถุในการเจริญเติบโตและขยายตัว
 2. การใช้พืชที่เป็นโฮสต์ของ AMF: พืชหลายชนิดสามารถสร้างความสัมพันธ์กับ AMF ได้ เช่น ข้าวโพด ถั่ว และพืชผักต่าง ๆ การปลูกพืชที่เป็นโฮสต์ของ AMF จะช่วยเพิ่มจำนวนของเชื้อราในดิน
 3. การปลูกพืชหมุนเวียน: ปลูกพืชหมุนเวียนที่ส่งเสริมการเติบโตของ AMF อย่างต่อเนื่อง เพื่อรักษาปริมาณของเชื้อราในดิน
 4. การใช้วัสดุเพาะเชื้อ AMF: มีผลิตภัณฑ์ที่สามารถใช้ในการเพิ่มเชื้อ AMF ในดิน เช่น เชื้อสดหรือวัสดุอินทรีย์ที่เคลือบด้วยสปอร์ของ AMF ซึ่งสามารถนำมาใช้กับพืชโดยตรงเพื่อสร้างการติดเชื้อ
 5. การหลีกเลี่ยงการใช้สารเคมีบางชนิด: สารเคมีบางชนิด โดยเฉพาะสารเคมีที่ใช้ในการกำจัดเชื้อรา อาจมีผลทำให้ AMF ในดินลดลง การใช้สารเคมีอย่างระมัดระวังจะช่วยให้ AMF เจริญเติบโตได้ดีขึ้น
 6. ปลูกพืชที่เหมาะสมกับสภาพดิน: พืชที่ต้องการเชื้อรา AMF มักจะเจริญเติบโตได้ดีในดินที่มีความชื้นเพียงพอ มีการระบายอากาศที่ดี และมีสภาวะแวดล้อมที่เอื้อต่อการเติบโตของเชื้อรา
 
การปฏิบัติตามวิธีเหล่านี้สามารถช่วยส่งเสริมการเกิดและขยายตัวของเชื้อรา AMF ในดิน ช่วยให้พืชได้รับประโยชน์จากการติดเชื้อราอย่างเต็มที่ครับผม
เขียนโดย : นายเอกพงศ์  มุสิกะเจริญ สอบถามข้อมูลเพิ่มเติม : ekapong@mhesi.go.th