นวัตกรท้องถิ่น นวัตกรชุมชน คำฮ๊อตฮิตในปัจจุบัน  33

คำสำคัญ : นวัตกรชุมชน  ชุมชน  นวัตกรรม  

จากการระบาดของโรคโควิด-19 ที่ผ่านมา ประเทศไทยเผชิญปัญหาทั้งทางด้านสังคม เศรษฐกิจ และสิ่งแวดล้อมเป็นอย่างมาก การพัฒนานวัตกรรมจึงถูกเร่งให้เกิดขึ้นเพื่อรับมือกับความท้าทายต่างๆ ให้รวดเร็ว และมีประสิทธิภาพมากขึ้น

“นวัตกรท้องถิ่น” ก็คือ ผู้นำชุมชน/แกนนำชุมชนในการพัฒนาและริเริ่มสร้างสรรค์ เพื่อใช้กระบวนการหรือวิธีการส่งเสริมให้เกิดการพึ่งตนเองอย่างมีสุขและภาวะระดับบุคคลและครอบครัวอย่างมีคุณภาพชีวิตที่ดี และ ภานนท์ คุ้มสุภา (2562) ให้คำจำกัดความของคำว่า “นวัตกรท้องถิ่น” ไว้ว่าหมายถึง คนท้องถิ่นที่เป็นผู้สร้างนวัตกรรมสำหรับแก้ปัญหาให้กับชุมชนตนเอง นอกจากนี้ ยังได้กำหนดปัจจัยที่เป็นประโยชน์ต่อนวัตกรท้องถิ่นในการทำความเข้าใจปัญหาของชุมชนและปัจจัยที่เป็นอุปสรรคต่อนวัตกรท้องถิ่นในการแพร่กระจายนวัตกรรมไปสู่ชุมชน กล่าวคือ

1. ปัจจัยที่เป็นประโยชน์ต่อนวัตกรท้องถิ่นในการทำความเข้าใจปัญหาของชุมชน ได้แก่

    1) ความสะดวกในการเข้าถึงชุมชน

    2) การเข้าใจวัฒนธรรม และ

    3) การมีส่วนร่วมในสถานการณ์ที่เป็นปัญหา ซึ่งจะทำให้นวัตกรท้องถิ่นเข้าถึงข้อมูลและเข้าใจปัญหาได้อย่างลึกซึ้ง เมื่อเปรียบเทียบกับคนภายนอกชุมชน 

2. ปัจจัยที่เป็นอุปสรรคต่อนวัตกรท้องถิ่นในการแพร่กระจายนวัตกรรมไปสู่ชุมชน ได้แก่

    1) การขาดความน่าเชื่อถือ เพราะไม่มีโอกาสแสดงความชำนาญให้คนในชุมชนยอมรับเนื่องจากมีส่วนร่วมในชุมชนน้อย

    2) ไม่มีสถานภาพที่สูงกว่าและมีวัยวุฒิที่น้อยกว่าสมาชิกในชุมชน 

ทั้งปัจจัยที่เป็นประโยชน์และเป็นอุปสรรคต่อนวัตกรท้องถิ่นแสดงให้เห็นว่าผู้ที่เหมาะสมจะเป็นนวัตกรท้องถิ่นควรเป็นคนในชุมชนที่สามารถเข้าถึง เข้าใจ และรับรู้ถึงปัญหาที่มีอยู่ รวมถึงมีศักยภาพในการผลิตนวัตกรท้องถิ่นเพื่อแก้ไขปัญหาของชุมชนให้ลุล่วงไปได้อย่างรอบด้านและยั่งยืน

 


เขียนโดย : นายเมธี  ลิมนิยกุล สอบถามข้อมูลเพิ่มเติม : mathee@most.go.th

เคยได้ยิน คำว่านวัตกรท้องถิ่นมา แต่พึ่งได้อ่านและเข้าใจถึงความหมายจริงๆ คิดว่าไม่ว่ายุคไหนๆ นวัตกรท้องถิ่น คงเป็นผู้สร้างนวัตกรรม และมีอุดมการณ์ รักท้องถิ่นบ้านเกิดเมืองนอนของตนเอง แล้วพร้อมใช้ความคิดสร้างสรรค์ ในการแก้ไขปัญหา และเชื่อว่าจะผ่านพ้นปัจจัยที่เป็นอุปสรรค ต่างๆ ไปได้ แน่นอน หากได้มีโอกาสแสดงความสามารถและความตั้งใจจริงที่จะพัฒนาและแก้ไขปัญหาในชุมชนค่ะ

ขอบคุณความหมายดีๆ ที่นำมาแบ่งปันกันนะคะ

เขียนโดย น.ส.เกศรัตน์  วิศวไพศาล