รายงานความก้าวหน้า การส่งเสริมการนำวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี และนวัตกรรมเพื่อเพิ่มศักยภาพธุรกิจชุมชน (Building Community Enterprise: BCE) ประจำปี 2568

โครงการ การยกระดับการผลิตลูกพันธุ์ปลาน้ำจืดจากท้องถิ่นสู่สากล กลุ่มเกษตรกรผู้เพาะพันธุ์ปลาน้ำจืด บ้านดอนสุริเยศ ต.ยางน้อย อ.โกสุมพิสัย จ.มหาสารคาม

การดำเนินการของโครงการมีวัตถุประสงค์เพื่อ

        1) เพื่อเพิ่มศักยภาพการผลิตลูกปลาน้ำจืดให้ได้มาตรฐานความปลอดภัยต่อผู้ผลิต ผู้บริโภค และสิ่งแวดล้อม โดยการปฏิบัติทางการเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำที่ดีสำหรับฟาร์มเพาะพันธุ์ปลาน้ำจืด (GAP)

        2) เพื่อยกระดับผู้ประกอบการเพาะพันธุ์ปลาน้ำจืดแบบครบวงจรทั้งกระบวนการผลิต คุณภาพสินค้า รูปแบบผลิตภัณฑ์ที่หลากหลายและทันสมัย สร้างแบรนด์ให้กับสินค้า ออกแบบโลโก้ การบรรจุและการขนส่งให้ทันสมัย ลูกปลาปลอดภัยและสุขภาพดี และสามารถแข่งขันทางการตลาดได้ รวมถึงการแปรรูปสินค้าสัตว์น้ำเพื่อเพิ่มมูลค่า

        3) เพื่อพัฒนาศักยภาพและความสามารถในการแข่งขันทางการตลาดให้สอดคล้องกับความเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นในปัจจุบัน ทั้งตลาดออนไลน์และออฟไลน์ การจัดกิจกรรมส่งเสริมทางการตลาด และการขับเคลื่อนให้เกิดความยั่งยืนทางการตลาด ตลอดจนสร้างเครือข่ายในการผลิตและการจำหน่ายให้มีความเข้มแข็งทั้งภายในชุมชน และนอกชุมชน

กิจกรรมที่โครงการได้ดำเนินการไปแล้วมีดังนี้

1. การสำรวจและเก็บข้อมูลการดำเนินกิจการของฟาร์มผลิตลูกพันธุปลาน้ำจืดบ้านดอนสุริเยศและบ้านยางน้อย เพื่อประเมินศักยภาพของฟาร์ม โดยการสัมภาษณ์และแบบสอบถาม ในวันที่ 1-2 พฤษภาคม 2568 โดยทำการสัมภาษณ์เกษตรกรจำนวน 12 ราย งบประมาณที่ใช้ 5,000 บาท

2. การศึกษาดูงานการเพาะพันธุ์ปลาเศรษฐกิจชนิดใหม่ที่ไม่เคยมีการเพาะพันธุ์ในชุมชนมาก่อน โดยได้นำเกษตรกรไปศึกษาดูงานการเพาะพันธุ์ปลาเศรษฐกิจ ณ ศูนย์วิจัยและพัฒนาประมงน้ำจืดหนองคาย เช่น ชะโอน ปลากาดำ ปลายี่สกไทย ปลากระเบน ศึกษาดูงานการเลี้ยงปลาชะโอนที่ได้รับมาตรฐาน GAPณ เอกสัตย์ฟาร์ม อ.เมืองหนองคาย จ.หนองคาย และศึกษาดูงานการเพาะพันธุ์ปลาสวยงามน้ำจืดที่ได้รับมาตรฐาน GAPณ ดรากอนเรย์ อควาติค อ.เมืองหนองคาย จ.หนองคาย ในวันที่ 5 มิถุนายน 2568 โดยมีเกษตรกรผู้เข้าร่วม จำนวน 8 คน ผู้ร่วมเดินทางทั้งหมด 11 คน งบประมาณที่ใช้ 22,000 บาท

3. การเพาะพันธุ์ปลาชนิดใหม่ที่ไม่เคยมีการเพาะพันธุ์ในชุมชนมาก่อน เช่น ปลาจาละเม็ดน้ำจืด ปลากะโห้ ปลากาดำ ปลาชะโอน ปลาสังกะวาด เป็นต้น

                    3.1 ถ่ายทอดเทคโนโลยีการเพาะพันธุ์ปลาจาละเม็ดน้ำจืดโดยใช้ฮอร์โมนกระตุ้นการวางไข่ การอนุบาลและการเลี้ยงปลาจาละเม็ดน้ำจืด ในวันที่ 30 เมษายน 2568 โดยมีเกษตรกรผู้เข้าร่วม จำนวน 5 คน งบประมาณที่ใช้ 10,000 บาท

                    3.2 ถ่ายทอดเทคโนโลยีการเพาะพันธุ์ปลาชะโอนโดยใช้ฮอร์โมนกระตุ้นการวางไข่ การอนุบาลและการเลี้ยงปลาชะโอน ในวันที่ 30 เมษายน 2567 โดยมีเกษตรกรผู้เข้าร่วม จำนวน 6 คน งบประมาณที่ใช้ 12,000 บาท

                    3.3 ถ่ายทอดเทคโนโลยีการเลี้ยงและเพาะพันธุ์ปลากาดำ และปลากะโห้ และการจัดการฟาร์มเลี้ยงปลากาดำและปลากะโห้ เพื่อเพิ่มผลผลิตโดยใช้เทคโนโลยีอย่างง่าย ในวันที่ 1-2 กรกฎาคม 2568 โดยมีเกษตรกรผู้เข้าร่วม จำนวน 7คน งบประมาณที่ใช้ 15,000 บาท

                    3.4 ถ่ายทอดเทคโนโลยีการจัดทำบัญชีฟาร์มด้วยแอบพลิเคชันบนมือถือที่สามารถบันทึกด้วยเสียง โดยใช้แอบพลิเคชันมีตังค์ ของธนาคารกรุงไทยที่สามารถบันทึกบัญชีฟาร์มและบัญชีครัวเรือน การสร้างแพลตฟอร์มโฆษณาสินค้า ได้แก่ Facebook pageและการตัดต่อคลิปวิดีโอด้วยโปรแกรมแคปคัท ในวันที่ 29 มิถุนายน 2568โดยมีเกษตรกรผู้เข้าร่วม จำนวน 10 คน งบประมาณที่ใช้ 10,000 บาท

เทคโนโลยีใหม่ ๆ ที่ได้ถ่ายทอดให้แก่เกษตรกรในระหว่างการฝึกอบรมเพื่อประโยชน์พัฒนาการเพิ่มผลผลิต ลดการสูญเสีย ลดต้นทุน ได้แก่

1. การถ่ายทอดเทคโนโลยีการสลบปลาเพื่อการลดความบอบช้ำของพ่อแม่พันธุ์ปลาระหว่างการเพาะพันธุ์ และการขนส่งลูกปลา

2. การถ่ายทอดเทคโนโลยีการเตรียมใช้ฮอร์โมนชนิดใหม่ที่ชุมชนไม่เคยใช้มาก่อนในการเพาะพันธุ์ปลาชนิดที่เพาะพันธุ์ได้ยาก เช่น ฮอร์โมน HCG ร่วมกับฮอร์โมน Buserelin และยาต้านโดพามีนตัวใหม่แทน Motelium คือ Metroclopramind ซึ่งมีประสิทธิภาพดีกว่าเดิม

3. การถ่ายทอดเทคโนโลยีการการฟักไข่ปลาปลอดเชื้อ โดยการฆ่าเชื้อน้ำ วัสดุที่ใช้ในการเพาะพันธุ์ปลา และไข่ปลาก่อนนำไปฟัก เพื่อเพิ่มอัตราการฟักและอัตราการรอดตาย

4. การถ่ายทอดเทคโนโลยีการคัดเลือกพ่อแม่พันธุ์ปลาสำหรับการเพาะพันธุ์

5. ได้เกษตรกรที่จะร่วมพัฒนาฟาร์มให้ได้มาตรฐาน GAP จำนวน 5 ฟาร์ม ได้แก่

          5.1 ฟาร์มธิดาแฝดสาม

          5.2 บรรยงฟาร์ม

          5.3 บุญโฮมฟาร์ม

          5.4 ยงยุทธฟาร์ม

          5.5 ศรีแพนฟาร์ม

ณ วันที่ 5 กรกฎาคม 2568 ใช้งบประมาณไปแล้วทั้งสิ้น 83,000 บาท (แปดหมื่นสามพันบาทถ้วน)

อยู่ในขั้นตอนประชุมวางแผนการดำเนินกับคณะทำงานและชุมชนเพื่อวางแผนการทำงานในปี2568 และดำเนินการเบิกงบประมาณจากมหาวิทยาลัยเพื่อลงโครงการตามที่วางแผนไว้