Knowledge Sharing ชุมชนแห่งการเรียนรู้...

“เรื่องราวจากครัว...สู่เครื่อง การจัดการน้ำมันพืชใช้แล้วเพื่อผลิตเป็นเชื้อเพลิงอากาศยานแบบยั่งยืน Sustainable Aviation Fuel: SAF" เมื่อมหาวิทยาลัยสีเขียวกลายเป็นจุดเริ่มต้นแห่งการเปลี่ยนแปลง 

น้ำมันพืชใช้แล้วที่เคยถูกทิ้งไปจากครัวเรือน วันนี้กำลังถูกเปลี่ยนโฉมให้กลายเป็นเชื้อเพลิงที่ขับเคลื่อนเครื่องบินสู่ท้องฟ้า นี่ไม่ใช่เพียงนวัตกรรมด้านพลังงาน แต่เป็นการเปลี่ยนแปลงกระบวนทัศน์ที่กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (อว.) กำลังสานต่อผ่านความร่วมมือที่ทรงพลังกับภาคเอกชน โดยมีสถาบันอุดมศึกษาเป็นหัวใจสำคัญของการเปลี่ยนแปลง

🍃Quick Win "มหาวิทยาลัยสีเขียว": นโยบายที่เกินกว่าการจัดการสิ่งแวดล้อม

เมื่อวันที่ 14 พฤศจิกายน 2568 กระทรวง อว. ได้เปิดตัวโครงการ "เรื่องราวจากครัว...สู่เครื่อง การจัดการน้ำมันพืชใช้แล้วเพื่อผลิตเป็นเชื้อเพลิงอากาศยานแบบยั่งยืน Sustainable Aviation Fuel: SAF" ร่วมกับบริษัท พีทีที โกลบอล เคมิคอล จำกัด (มหาชน) หรือ PTT GC ณ สำนักงานปลัดกระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม เป็นการประกาศจุดยืนที่ชัดเจนว่า สถาบันอุดมศึกษาไทยจะไม่เป็นเพียงสถานที่แห่งการเรียนรู้ แต่จะเป็นกลไกสำคัญในการขับเคลื่อนประเทศสู่ความยั่งยืนอย่างเป็นรูปธรรม

ศาสตราจารย์ ดร.ศุภชัย ปทุมนากุล ปลัดกระทรวง อว. ได้วาดภาพอนาคตของโครงการนี้ไว้อย่างชัดเจนว่า "ความร่วมมือนี้ไม่ได้เป็นเพียงการจัดการของเสีย แต่เป็นการสร้างระบบนิเวศการเรียนรู้ภาคปฏิบัติ (Learning by Doing) ที่เปิดโอกาสให้นักศึกษาและชุมชนได้สร้างสรรค์นวัตกรรมสีเขียว ต่อยอดสู่การสร้างรายได้ และผลักดันเศรษฐกิจหมุนเวียนของประเทศอย่างเป็นรูปธรรม" นี่คือแก่นสำคัญของนโยบาย Quick Win "มหาวิทยาลัยสีเขียว" ที่กระทรวง อว. กำลังขับเคลื่อน มหาวิทยาลัยไม่ได้ถูกมองเป็นเพียงหน่วยงานที่ต้อง "ทำตาม" แต่เป็นผู้นำการเปลี่ยนแปลง เป็นต้นแบบที่สามารถถ่ายทอดองค์ความรู้และสร้างแรงบันดาลใจให้แก่สังคม เป็นพื้นที่แห่งการทดลองที่นวัตกรรมสีเขียวสามารถเติบโตและขยายผลสู่ชุมชนได้อย่างเป็นธรรมชาติ

👥พันธมิตรที่เข้มแข็ง: เมื่อวิชาการพบกับประสบการณ์จริง

ความร่วมมือระหว่างกระทรวง อว. กับ PTT GC ในครั้งนี้ถือเป็นการผนึกกำลังที่สมดุลอย่างลงตัว กระทรวง อว. นำมาซึ่งเครือข่ายสถาบันอุดมศึกษานำร่องโครงการกว่า 20 แห่งทั่วประเทศ พร้อมกับทุนทางปัญญาและกำลังคนรุ่นใหม่ที่พร้อมจะเรียนรู้และสร้างสรรค์ ในขณะที่ PTT GC ซึ่งได้พิสูจน์ความสำเร็จของโครงการนำร่องในจังหวัดระยอง และพื้นที่ใกล้เคียงมาแล้ว ด้วยการรวบรวมน้ำมันพืชใช้แล้ว (UCO) ได้กว่า 7 ตัน สร้างรายได้ให้ชุมชนกว่า 2 แสนบาท พร้อมลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกอย่างมีนัยสำคัญ นำมาซึ่งเทคโนโลยีการแปรรูป โรงกลั่นชีวภาพ (Biorefinery) และความเชี่ยวชาญในการผลิตเชื้อเพลิงอากาศยานแบบยั่งยืน (SAF)

การร่วมมือครั้งนี้จึงไม่ใช่การ "ให้" และ "รับ" แบบทิศทางเดียว แต่เป็นการสานพลังที่ทั้งสองฝ่ายเติมเต็มซึ่งกันและกัน มหาวิทยาลัยได้รับโอกาสในการเรียนรู้กระบวนการอุตสาหกรรมจริง นักศึกษาได้สัมผัสกับเทคโนโลยีล้ำสมัยและเห็นว่าความรู้ทางวิชาการสามารถแปรเปลี่ยนเป็นคุณค่าที่จับต้องได้ ในขณะเดียวกัน PTT GC ก็ได้เครือข่ายการรวบรวมวัตถุดิบที่กว้างขวางและยั่งยืน พร้อมกับการสร้างวัฒนธรรมแห่งความรับผิดชอบต่อสิ่งแวดล้อมในกลุ่มเยาวชนที่จะเติบโตเป็นกำลังสำคัญของประเทศในอนาคต

👨‍💼Impact ที่เกินกว่าตัวเลข: การเปลี่ยนแปลงที่แท้จริง

ผลกระทบของโครงการนี้สามารถมองได้ในหลายมิติที่เชื่อมโยงกัน

🌳มิติด้านสิ่งแวดล้อม โครงการนี้เป็นกลไกที่เป็นรูปธรรมในการขับเคลื่อนประเทศไทยสู่เป้าหมาย Net Zero การแปรรูปน้ำมันพืชใช้แล้วเป็นเชื้อเพลิงอากาศยานยั่งยืนไม่เพียงแต่ลดปริมาณของเสียที่อาจก่อให้เกิดมลพิษในระบบน้ำ แต่ยังสร้างทางเลือกพลังงานสะอาดที่ช่วยลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกจากภาคการบินซึ่งเป็นหนึ่งในอุตสาหกรรมที่ท้าทายที่สุดในการลดคาร์บอน เมื่อมหาวิทยาลัยนำร่องโครงการกว่า 20 สถาบันที่พร้อมเริ่มดำเนินการ จำนวนน้ำมันพืชใช้แล้วที่สามารถรวบรวมและแปรรูปได้จะเพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญ สร้างความแตกต่างที่วัดผลได้จริงในภาพรวมของประเทศ

🧑‍💻มิติด้านการศึกษาและการเรียนรู้ นี่คือห้องเรียนที่ไร้กำแพง นักศึกษาจากหลากหลายสาขาวิชา ไม่ว่าจะเป็นวิทยาศาสตร์สิ่งแวดล้อม วิศวกรรมเคมี การจัดการ หรือนิเทศศาสตร์ ล้วนสามารถมีส่วนร่วมในโครงการนี้ได้ ตั้งแต่การออกแบบระบบรวบรวมที่มีประสิทธิภาพ การสร้างเครือข่ายชุมชน การสื่อสารเพื่อสร้างการมีส่วนร่วม หรือการวิเคราะห์ข้อมูลเพื่อพัฒนากระบวนการ นี่คือการเรียนรู้แบบบูรณาการที่ตอบโจทย์โลกแห่งความเป็นจริง ซึ่งเป็นสิ่งที่สถาบันอุดมศึกษาควรมุ่งสู่ในศตวรรษที่ 21

🍃มิติด้านเศรษฐกิจและสังคม โครงการนี้เปิดโอกาสให้ชุมชนรอบมหาวิทยาลัยเข้ามามีส่วนร่วมในห่วงโซ่คุณค่า ไม่ว่าจะเป็นการรวบรวมน้ำมันพืชใช้แล้วที่สร้างรายได้เสริม หรือการเรียนรู้กระบวนการที่สามารถนำไปประยุกต์ใช้กับวัสดุเหลือใช้ชนิดอื่นๆ นี่คือต้นแบบของเศรษฐกิจหมุนเวียน (Circular Economy) ที่ไม่ได้เป็นเพียงแนวคิด แต่เป็นการปฏิบัติที่สร้างมูลค่าและกระจายผลประโยชน์อย่างเป็นธรรม

📝 มิติด้านยุทธศาสตร์ระดับชาติ การที่ไทยสามารถพัฒนาและขยายการผลิตเชื้อเพลิงอากาศยานยั่งยืนได้ จะช่วยยกระดับศักยภาพของประเทศในการเป็นศูนย์กลางการบินของภูมิภาค เมื่ออุตสาหกรรมการบินทั่วโลกกำลังเร่งปรับตัวสู่ความยั่งยืน ประเทศที่สามารถจัดหาเชื้อเพลิงสะอาดได้จะมีความได้เปรียบเชิงการแข่งขันอย่างมาก โครงการนี้จึงเป็นการวางรากฐานสำหรับอนาคตที่ยาวไกล

💚มหาวิทยาลัยสีเขียว: มากกว่าพื้นที่สีเขียว

นโยบาย Quick Win "มหาวิทยาลัยสีเขียว" ของนายสุรศักดิ์ พันธ์เจริญวรกุล รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม มีวิสัยทัศน์ที่กว้างไกลกว่าการปลูกต้นไม้หรือลดการใช้พลาสติก มันคือการสร้างระบบนิเวศแห่งความยั่งยืนที่สมบูรณ์ ที่ผสานการเรียนการสอน การวิจัย การบริการวิชาการ และการทำนุบำรุงศิลปวัฒนธรรมเข้าด้วยกัน ภายใต้เป้าหมายเดียวคือการสร้างสังคมคาร์บอนต่ำ

โครงการ "เรื่องราวจากครัว...สู่เครื่อง การจัดการน้ำมันพืชใช้แล้วเพื่อผลิตเป็นเชื้อเพลิงอากาศยานแบบยั่งยืน Sustainable Aviation Fuel: SAF" เป็นตัวอย่างที่ชัดเจนว่านโยบายนี้สามารถขับเคลื่อนได้อย่างไร มหาวิทยาลัยไม่ได้เป็นเพียงสถานที่เก็บน้ำมันพืชใช้แล้ว แต่เป็นศูนย์กลางการเรียนรู้ เป็นพื้นที่ทดลองนวัตกรรม เป็นจุดเชื่อมระหว่างความรู้ทางวิชาการกับความต้องการของอุตสาหกรรม และที่สำคัญ เป็นพื้นที่ที่หว่านเมล็ดพันธุ์แห่งจิตสำนึกด้านสิ่งแวดล้อมสู่คนรุ่นใหม่

บทสรุป: จุดเริ่มต้นที่ไม่ใช่จุดจบ

โครงการ "เรื่องราวจากครัว...สู่เครื่อง การจัดการน้ำมันพืชใช้แล้วเพื่อผลิตเป็นเชื้อเพลิงอากาศยานแบบยั่งยืน Sustainable Aviation Fuel: SAF" ที่เริ่มต้นด้วยมหาวิทยาลัยนำร่อง 20 แห่ง นี่เป็นเพียงก้าวแรก กระทรวง อว. มองเห็นภาพที่กว้างขวางกว่านั้นมาก ภาพที่สถาบันอุดมศึกษาทุกแห่งในประเทศไทยกลายเป็นต้นแบบแห่งความยั่งยืน เป็นแหล่งเกิดของนวัตกรรมสีเขียว และเป็นพื้นที่ที่เยาวชนทุกคนได้เรียนรู้ว่าการใช้ชีวิตอย่างรับผิดชอบต่อโลกใบนี้ไม่ใช่ภาระ แต่เป็นโอกาสในการสร้างสรรค์สิ่งใหม่ๆ ที่ดีกว่า น้ำมันพืชหยดเล็กๆ ที่รวบรวมจากครัวของแม่บ้าน วันนี้กลายเป็นพลังที่ยกเครื่องบินขึ้นสู่ฟ้า และในอนาคต พลังเล็กๆ เหล่านี้ที่รวมตัวกันจากทุกมหาวิทยาลัย ทุกชุมชน จะเป็นพลังที่ยกประเทศไทยให้ก้าวสู่เป้าหมาย Net Zero ได้อย่างแน่นอน นี่คือความหมายที่แท้จริงของ "มหาวิทยาลัยสีเขียว" ที่กระทรวง อว. กำลังสร้าง มหาวิทยาลัยที่ไม่ได้แค่สีเขียว แต่เป็นผู้สร้างความเขียวขจีให้แก่สังคม เป็นผู้หว่านความหวังให้แก่โลก และเป็นผู้สร้างอนาคตที่ยั่งยืนให้แก่คนรุ่นต่อไป

โครงการ "เรื่องราวจากครัว...สู่เครื่อง การจัดการน้ำมันพืชใช้แล้วเพื่อผลิตเป็นเชื้อเพลิงอากาศยานแบบยั่งยืน Sustainable Aviation Fuel: SAF" ไม่ใช่เพียงโครงการหนึ่ง แต่เป็นคำมั่นสัญญาของกระทรวง อว. และพันธมิตรที่มีต่อคนไทยทุกคน ว่าเราจะร่วมมือกันสร้างอนาคตที่สะอาด ยั่งยืน และเป็นธรรม โดยเริ่มต้นจากสิ่งเล็กๆ ใกล้ตัว จนกลายเป็นพลังยิ่งใหญ่ที่เปลี่ยนแปลงประเทศ

----------------------------------------------------

สามารถติดตาม ข้อมูลข่าวสารหรือบทความเกี่ยวกับเทคโนโลยีหรือนวัตกรรมใหม่ ๆ จากเรา เครือข่าย อว.ภาคเหนือ ได้ที่

 Fan page : เครือข่าย อว.ภาคเหนือ

#ปค #ประสานเครือข่ายในภูมิภาค #อวส่วนหน้า #อว #กระทรวงอว #กระทรวงการอุดมศึกษาวิทยาศาสตร์วิจัยและนวัตกรรม #MHESI #กองส่งเสริมและประสานเพื่อประโยชน์ทางวิทยาศาสตร์วิจัยและนวัตกรรม #กปว #chiangmai #thailand #เครือข่ายอวภาคเหนือ

https://www.facebook.com/share/v/19uvxrZ2vn/