เครือข่ายส่งเสริมธุรกิจเทคโนโลยีและนวัตกรรม
กปว.#
Knowledge Sharing ชุมชนแห่งการเรียนรู้...
การจัดตั้งศูนย์ปฏิบัติการสถานการณ์น้ำท่วม อว. เพื่อประชาชน (ศปก.อว.) 28
การจัดตั้งศูนย์ปฏิบัติการสถานการณ์น้ำท่วม อว. เพื่อประชาชน (ศปก.อว.) 28
บล็อกนี้จะมาเล่าเรื่องการจัดตั้งศูนย์ปฏิบัติการสถานการณ์น้ำท่วม “อว. เพื่อประชาชน” เป็นเสมือนศูนย์ประสานงานกลางเพื่อรวบรวมสรรพกำลังของกระทรวง อว. ไม่ว่าจะเป็นงานวิจัย เทคโนโลยี นวัตกรรม บุคลากร สถานที่ ระบบการเตือนภัย รวมถึงสิ่งของที่จำเป็นต่าง ๆ เพื่อการช่วยเหลือพี่น้องประชาชนทุกพื้นที่ที่ประสบความเดือดร้อนจากสถานการณ์น้ำท่วม ต่อยอดมาปัจจุบันที่สามารถประยุกต์ใช้ในการรับมือภัยพิบัติต่าง ๆ โดยจะขอเล่าตั้งแต่ขั้นตอนการจัดตั้งศูนย์ การจัดเตรียมงาน ความสำเร็จ/ความประทับใจ การถอดบทเรียน รวมถึงข้อคิดเห็นเสนอแนะในการพัฒนางานต่อไป
จากสถานการณ์น้ำท่วมที่ทวีความรุนแรงในพื้นที่ภาคเหนือเมื่อเดือนสิงหาคม 2567 น.ส.ศุภมาส อิศรภักดี รมว.อว. มีข้อสั่งการเร่งด่วนถึงหน่วยงานในสังกัดทุกหน่วย และสถาบันอุดมศึกษาในพื้นที่ เพื่อเตรียมความพร้อมสนับสนุนภารกิจของรัฐบาลในการรับมือสถานการณ์น้ำท่วม เพื่อช่วยเหลือประชาชนที่ได้รับผลกระทบ โดย “นำองค์ความรู้ เทคโนโลยี นวัตกรรม และทรัพยากรต่างๆ ของกระทรวง อว. และเครือข่าย เพื่อสนับสนุนการแก้ไขปัญหาและรองรับสถานการณ์ต่าง ๆ เชื่อมโยงการทำงานร่วมกับศูนย์เตือนภัยพิบัติแห่งชาติ” โดยให้จัดตั้ง ศูนย์ปฏิบัติการสถานการณ์น้ำท่วม “อว. เพื่อประชาชน” (ศปก.อว.) ทั้งในส่วนกลาง และในระดับพื้นที่ และแต่งตั้งคณะทำงานชุดต่าง ๆ
งานที่ได้รับมอบหมาย บทบาท และหน้าที่
1. สนับสนุนการจัดตั้ง ศูนย์ปฏิบัติการสถานการณ์น้ำท่วม “อว. เพื่อประชาชน” (ศปก.อว. ส่วนกลาง) ณ ห้อง 7B ชั้น 7 อาคารพระจอมเกล้า สำนักงานปลัดกระทรวง อว. เป็น War Room ส่วนกลาง เพื่อทำหน้าที่ในการติดตามสถานการณ์และรายงานข้อมูลสถานการณ์ เพื่อเฝ้าระวัง ป้องกันและแก้ไขปัญหา กำหนดนโยบาย มาตรการและแนวทางการให้ความช่วยเหลือ บริหารจัดการ ประสานงานหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ทั้งในระดับส่วนกลางและระดับพื้นที่ เพื่อบูรณาการการทำงานในการแก้ไขปัญหา บรรเทาผลกระทบ ฟื้นฟู และให้ความช่วยเหลือประชาชนที่ได้รับความเดือดร้อนให้เป็นไปด้วยความรวดเร็ว
- จัดทำประกาศจัดตั้งศูนย์ ศปก.อว.
- จัดเตรียมห้อง war room / ประสานการติดตั้งระบบและอุปกรณ์เครื่องมือที่จำเป็นในการใช้งานระบบ / ทำป้าย Backdrop ศูนย์ ศปก.อว.
- จัดเตรียมงานแถลงข่าวเปิดศูนย์ ศปก.อว.
2. จัดทำคำสั่งแต่งตั้งคณะกรรมการอำนวยการศูนย์ปฏิบัติการสถานการณ์น้ำท่วม “อว. เพื่อประชาชน” และคำสั่งแต่งตั้งคณะทำงานปฏิบัติการภายใต้ศูนย์ปฏิบัติการสถานการณ์น้ำท่วม “อว. เพื่อประชาชน” จำนวน 4 คณะ ประกอบด้วย
- คณะทำงานติดตามและเฝ้าระวังสถานการณ์น้ำท่วม
- คณะทำงานให้ความช่วยเหลือและบรรเทาผู้ประสบภัยน้ำท่วม
- คณะทำงานฟื้นฟูผู้ประสบภัยน้ำท่วม
- คณะทำงานศูนย์ปฏิบัติการสถานการณ์น้ำท่วม “อว. เพื่อประชาชน” จังหวัด ... (ศปก.อว. จังหวัด ...) โดยมอบหมายให้ อว. ส่วนหน้า ทุกจังหวัดเป็นหน่วยงานรับผิดชอบในพื้นที่ที่ได้รับผลกระทบและที่คาดว่าจะได้รับผลกระทบ เพื่อบริหารจัดการในระดับพื้นที่ ติดตามสถานการณ์ ประสานงานกับส่วนกลางและหน่วยงานที่เกี่ยวข้องในระดับพื้นที่ เพื่อบูรณาการการทำงานในการแก้ไขปัญหา บรรเทาผลกระทบและช่วยเหลือประชาชนที่ได้รับความเดือดร้อนในระดับพื้นที่ให้เป็นไปด้วยความรวดเร็ว
3. จัดทำรูปแบบการดำเนินงานและแนวทางปฏิบัติของ ศปก.อว.
4. จัดทำหนังสือแจ้งเวียนประกาศและคำสั่งแก่หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ได้แก่
- หนังสือถึงหน่วยงานในสังกัด อว.
- หนังสือถึง อว.ส่วนหน้า
- หนังสือถึง ทปอ.
- หนังสือถึงนายกสมาคมสถาบันอุดมศึกษาเอกชน
- หนังสือถึงสถาบันวิทยาลัยชุมชน
5. การประสานงานในการอบรมเจ้าหน้าที่ทั้งส่วนกลาง และ อว.ส่วนหน้า
6. ประสานงานการรับบริจาคสิ่งของ
7. จัดทำคำสั่งของฝ่ายเลขา แต่งตั้งคณะทำงานเฝ้าระวังสถานการณ์น้ำ และคำสั่งมอบหมายข้าราชการและเจ้าหน้าที่ปฏิบัติหน้าที่ประสานงาน อว.ส่วนหน้า เพื่อให้การดำเนินงานของคณะทำงานติดตามเฝ้าระวัง ช่วยเหลือบรรเทา และการฟื้นฟูผู้ประสบภัยสถานการณ์น้ำท่วม ภายใต้ ศปก.อว. รวมทั้งการประสานงานและสนับสนุนข้อมูลในระดับพื้นที่ร่วมกับส่วนกลางมีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น
8. จัดประชุมคณะทำงานติดตามและเฝ้าระวังเพื่อติดตามและรายงานผลการดำเนินงานเฝ้าระวังสถานการณ์น้ำท่วมในระยะที่ผ่านมา รวมทั้งวางแผนการดำเนินงานในระยะต่อไป
9. การปล่อยขบวนรถนำสิ่งของไปช่วยเหลือผู้ประสบภัยน้ำท่วมในพื้นที่ภาคเหนือและภาคใต้ และการลงพื้นที่ของผู้บริหาร
- จัดเตรียมคำกล่าวปล่อยขบวนรถ ของ รมว.อว.
- จัดทำกำหนดการแถลงปล่อยรถ ของ รวม.อว.
- จัดทำกำหนดการลงพื้นที่ ของ เลขา รมว.อว.
- จัดทำหนังสือขออนุมัติการเดินทางลงพื้นที่ กำหนดการ ประมาณการค่าใช้จ่าย
- ประสานงานเรื่องการเดินทางลงพื้นที่ และหน่วยงานที่เกี่ยวข้องในการลงพื้นที่
- ประสานงาน อว.ส่วนหน้า จัดเตรียมการในพื้นที่
ความสำเร็จ และความประทับใจในงาน
1. ศปก.อว.ส่วนกลาง โดย สป.อว. และ สสน. มีระบบเฝ้าระวังและติดตามสถานการณ์น้ำท่วม และแจ้งเตือนรายวัน ได้แก่
- ระบบเฝ้าระวังสถานการณ์น้ำท่วม โดย สสน.
- ระบบคลังข้อมูลน้ำแห่งชาติ โดย สสน.
- รถโมบายเคลื่อนที่เพื่อติดตามสถานการณ์น้ำในพื้นที่ โดย สสน.
- ระบบดาวเทียมของ สทอภ.
- แพลตฟอร์ม Traffy Fondue ของ สวทช.
2. ศปก.อว.ส่วนกลาง ยังเป็นจุดรวบรวมระดมสิ่งของอุปโภค บริโภค ยา เวชภัณฑ์ ตลอดจนเครื่องใช้ที่จำเป็น เพื่อไปช่วยเหลือพี่น้องประชาชนผู้ประสบภัยน้ำท่วมในพื้นที่
3. ผู้มีส่วนเกี่ยวข้องทุกคนทั้งส่วนกลางและในพื้นที่ ทุกหน่วยงานในสังกัด อว. สถาบันอุดมศึกษาในพื้นที่ และ อว.ส่วนหน้า ร่วมแรงร่วมใจช่วยกันระดมสรรพกำลังความช่วยเหลือพี่น้องประชาชน
4. ศปก.อว.จังหวัด โดย อว.ส่วนหน้า และสถาบันอุดมศึกษาในพื้นที่ เป็นหน่วยช่วยเหลือนิสิต นักศึกษา และประชาชนที่ได้รับผลกระทบ เช่น จัดตั้งศูนย์พักพิงชั่วคราวเพื่อช่วยเหลือนักศึกษาและประชาชนในพื้นที่ เปิดศูนย์ช่วยเหลือนักศึกษา เปิดครัวกลาง เปิดรับบริจาคเงินและสิ่งของใช้จำเป็น จัดหน่วยจิตอาสานักศึกษาและบุคลากรลงพื้นที่แจกจ่ายอาหาร น้ำดื่ม และสิ่งของอุปโภค บริโภค ยารักษาโรค เครื่องมือ อุปกรณ์ที่มีความจำเป็นต่อชีวิตประจำวัน เป็นต้น
การถอดบทเรียน (Lessons Learn)
- การจัดตั้ง ศปก.อว. ทั้งส่วนกลาง และในพื้นที่จังหวัด รวมถึงการมีระบบเฝ้าระวังและติดตามสถานการณ์แบบ Realtime เป็นประโยชน์อย่างมากในการแจ้งเตือนประชาชนในพื้นที่ได้อย่างรวดเร็ว โดย ในปัจจุบันยังคงมีการใช้กลไก ศปก.อว. ในการเฝ้าระวัง ติดตาม และแจ้งเตือนสถานการณ์น้ำรายวัน รวมถึงเพิ่มเติมสถานการณ์ฝุ่น PM 2.5 รายวันเช่นกัน
- อว.ส่วนหน้า เป็นกลไกในพื้นที่ระดับจังหวัดที่มีประสิทธิภาพ เป็นตัวกลางในการประสานระหว่างส่วนกลางกับในพื้นที่
ข้อคิดเห็นเสนอแนะ (Recommendation) เพื่อการพัฒนางาน
ระบบแจ้งเตือนรายวันของ ศปก.อว. ปัจจุบันเป็นการแจ้งทุกกลุ่ม โดยเฉพาะ อว.ส่วนหน้า ทุกภาค (โดยแจ้งเตือนวันละ 3 เวลา ทุกกลุ่ม) ซึ่งอาจพิจารณาแจ้งเตือนเฉพาะในพื้นที่ภาคที่ต้องเฝ้าระวังสถานการณ์เท่านั้น เนื่องจากการแจ้งเตือนในพื้นที่ที่ไม่ได้ประสบปัญหาอาจเป็นข้อเสียของการใช้ประโยชน์ไลน์กลุ่มในการประสานงานเรื่องอื่น ๆ