Knowledge Sharing ชุมชนแห่งการเรียนรู้...

เนื่องจากผมได้มีโอกาสเป็นคณะกรรมการพิจารณาผลการประกวดราคาอิเล็กทรอนิกส์ จึงนำประสบการณ์ขั้นตอนต่างๆ มาเล่าสู่กันฟัง

การพิจารณาผลการจัดซื้อจัดจ้าง ถือเป็น “หัวใจสำคัญ” ของการจัดซื้อจัดจ้าง เพราะเป็นขั้นตอนที่จะชี้ว่าใครจะได้เป็นผู้รับจ้างของหน่วยงานรัฐ ซึ่งส่งผลโดยตรงต่อคุณภาพงานที่จะได้รับและความคุ้มค่าของเงินงบประมาณ การได้ผู้รับจ้างที่ไม่มีคุณภาพจะเป็นปัญหาในการดำเนินงาน  

โดยข้อกฎหมาและระเบียบที่เกี่ยวกับการจัดซื้อจัดจ้างในปัจจุบัน ให้อ้างอิงจาก 2 ฉบับนี้ (ระเบียบสำนักนายกรัฐมนตรีว่าด้วยการพัสดุ พ.ศ. ๒๕๓๕ ถูกยกเลิกไปแล้ว )
📄 พ.ร.บ. การจัดซื้อจัดจ้างฯ พ.ศ. ๒๕๖๐
📄 ระเบียบกระทรวงการคลังว่าด้วยการจัดซื้อจัดจ้างและการบริหารพัสดุภาครัฐ พ.ศ. ๒๕๖๐

หน้าที่คณะกรรมการพิจารณาผลการประกวดราคาอิเล็กทรอนิกส์ (e-bidding)

1. 🖨️ ขั้นเตรียมความพร้อม
🖍️เตรียมข้อมูล  ราคากลางเท่าไหร , ข้อกำหนดต่างๆ ใน TOR , ขอบเขตงาน, เงื่อนไขต่างๆ

2. ✉️ ขั้นเปิดข้อเสนอ (ในระบบ e-GP)

🖍️ประธานคณะกรรมการกำหนดวัน เวลา ประชุม เพื่อเข้าสู่ระบบ e-GP โดยทำเป็นหนังสือเชิญประชุมคณะกรรมการพิจารณาผล
🖍️เปิดซองอิเล็กทรอนิกส์ตามวัน เวลา ที่กำหนด โดยฝ่ายเลขาทำการจัดพิมพ์เอกสารประกอบการเสนอราคาทั้งหมดของผู้ยื่นข้อเสนอทุกรายจากระบบ e-GP จำนวน 1 ชุด
🖍️ตรวจสอบความครบถ้วนถูกต้องเอกสารที่ผู้เสนอราคายื่นมา คณะกรรมการฯ จะต้องลงลายมือชื่อกำกับในเอกสารการเสนอราคาของผู้ยื่นข้อเสนอทุกราย ทุกหน้า เพื่อเป็นการรับรองความถูกต้องของเอกสารที่ใช้ในการพิจารณา

3.  🕵️ขั้นพิจารณาคุณสมบัติ
🖍️ตรวจสอบคุณสมบัติ คณะกรรมการฯ จะตรวจสอบคุณสมบัติของผู้ยื่นข้อเสนอแต่ละรายว่าถูกต้องครบถ้วนตามเงื่อนไขที่กำหนดไว้ในประกาศและที่กำหนดไว้ใน TOR หรือไม่ เช่น ความสามารถตามกฎหมาย, การไม่เป็นบุคคลล้มละลาย, หลักประกันซอง, ผลงานที่ผ่านมาและวงเงินตามที่ TOR กำหนดหรือไม่  เป็นต้น
🖍️ตรวจสอบผลประโยชน์ร่วมกัน ตรวจสอบว่าผู้ยื่นข้อเสนอรายต่างๆ ไม่มีความสัมพันธ์หรือมีผลประโยชน์เนื่องจาก “ไม่มีการแข่งขันด้านราคา”ร่วมกัน อันอาจส่งผลให้การแข่งขันราคาไม่เป็นธรรม

🖍️การพิจารณาคุณสมบัติ ในกระบวนการพิจารณา คณะกรรมการอาจสอบถามข้อเท็จจริงเพิ่มเติมจากผู้ยื่นข้อเสนอ รายใดก็ได้ แต่จะให้ผู้ยื่นข้อเสนอรายใดเปลี่ยนแปลงสาระสําคัญที่เสนอไว้แล้วมิได้ และหาก คณะกรรมการเห็นว่าผู้ยื่นข้อเสนอรายใดมีคุณสมบัติไม่ครบถ้วนตามเงื่อนไข ใน TOR   ให้คณะกรรมการตัดรายชื่อของผู้ยื่นข้อเสนอรายนั้น ออกจากการประกวดราคาอิเล็กทรอนิกส์ในครั้งนั้น

🖍️การตัดสิทธิ์ผู้ที่ไม่ผ่านเกณฑ์คุณสมบัติ ต้องบันทึกในรายงานผลการพิจารณาว่า “ไม่ผ่านคุณสมบัติข้อใด” การตัดสิทธิ์ต้องเป็น “มติคณะกรรมการ” ไม่ใช่ดุลพินิจของกรรมการเพียงคนเดียว  หากมีกรรมการเห็นต่าง ต้องบันทึก ความเห็นแย้ง ไว้ในรายงานงานผล
ตัวอย่าง wording “บริษัท …………………… ไม่ผ่านเกณฑ์คุณสมบัติ เนื่องจากไม่ยื่นหลักฐานการจดทะเบียนภาษีมูลค่าเพิ่ม ตามที่ TOR ข้อ 3.2 กำหนด จึงไม่มีสิทธิเข้าสู่การพิจารณาด้านเทคนิคและราคา”
🖍️ผู้ยื่นข้อเสนอรายใด "ไม่ผ่าน" คุณสมบัติ จะถูกตัดสิทธิ์ออกจากการพิจารณาทันที และจะไม่มีการเปิดดูข้อเสนอด้านเทคนิคและราคาของรายนั้น

4. 🛠️ พิจารณาข้อเสนอด้านทคนิค
🖍️พิจารณาข้อเสนอทางเทคนิคและข้อเสนออื่นๆ ที่เป็นประโยชน์กับทางราชการ  พิจารณาความครบถ้วนตามขอบเขตการดำเนินงาน  แนวคิด รูปแบบ, ความเหมาะสมของแผนการปฏิบัติงาน ประสบการณ์ผลงานที่ผ่านมา, บุคลากรผู้เชี่ยวชาญ, เป็นต้น
🖍️การพิจารณาด้านคุณภาพ เช่น ไฟล์นำเสนอ หรือ พิจารณาจากการให้ผู้ยื่นข้อเสนอเข้ามานำเสนอด้านคุณภาพ
🖍️การให้คะแนน ซึ่งส่วนใหญ่ กปว. จะใช้หลักเกณฑ์การประเมินค่าประสิทธิภาพต่อราคา (Price Performance) ในสัดส่วน คุณภาพ:ราคา = 80 : 20

5. 💲 พิจารณาข้อเสนอด้านราคา
🖍️ส่วนใหญ่ กปว. จะใช้หลักเกณฑ์การประเมินค่าประสิทธิภาพต่อราคา (Price Performance) ในสัดส่วน คุณภาพ : ราคา = 80 : 20 
🖍️การคำนวนคะแนนราคาต่ำสุด โดยผู้ที่เสนอราคาต่ําสุดจะได้คะแนน100 คะแนน
🖍️การคำนวนคะแนนราคาผู้เสนอราคารายอื่น จะคิดคะแนนจากสูตรการคํานวณ ดังนี้
🖍️ คะแนน = 100 - (ราคาของผู้เสนอราคารายอื่น - ราคาต่ำสุด) x 100
ราคาต่ำสุด

5. 📝 การจัดทำรายงานผลการพิจารณาเสนอเพื่อขอความเห็นชอบและอนุมัติ
🖍️คณะกรรมการจัดทำ รายงานผลการพิจารณา ระบุเหตุผลประกอบว่าทำไมผู้เสนอราคานั้นจึงได้รับการคัดเลือก
🖍️รายงานต้องมีการลงนามโดยกรรมการทุกคน
🖍️กรณีมีผู้เห็นแย่้ง ให้บันทึกความเห็นแย้งไว้ในรายงานผลการพิจารณา ระบุชื่อและเหตุผลประกอบอย่างชัดเจน เพื่อให้ ปอว. ใช้ดุลยพินิจอย่างรอบด้าน
🖍️คณะกรรมการจัดทำรายงานผลการพิจารณาเสนอ ปอว. 
🖍️ฝ่ายเลขาฯ ทำบันทึกถึง ผอ.กอก. พร้อมแนบรายงานผลการพิจารณาของคณะกรรมการ เพื่อพิจารณาให้ความเห็นชอบแ

6. 📢 การประกาศผลผู้ชนะ
🖍️ประกาศผล ในระบบ e-GP และ ประกาศผ่านเว็บไซต์ https://www.ops.go.th/ (ข่าวจัดซื้อจัดจ้าง)

การถอดบทเรียน
1) การให้คะแนน สามารถ ให้ตามช่วงคะแนนที่กำหนดไว้ ดังนั้นการกำหนด เกณฑ์การให้คะแนนตอนร่าง TOR มีความสำคัญ ควรระบุให้ชัด ตามตัวอย่างด้านล่าง

2) คณะกรรมการฯ ต้องเข้าใจเจตนารมณ์ของ "เกณฑ์ Price Performance" เพื่อให้ได้ผู้รับจ้างที่มีคุณภาพ มากกว่า เอามาราคามาเป็นตัวตัดสิน
3) ควรสร้างหลักฐานที่ปกป้องการทำงานของคณะกรรมการฯ เอง โดยเฉพาะกรณีที่ตัดสินให้รายใด "ไม่ผ่าน" ต้องระบุเหตุผลให้ชัดเจนที่สุด โดยอ้างอิงเลขข้อใน TOR ที่ผู้ยื่นข้อเสนอทำผิดเงื่อนไข เพื่อให้สามารถชี้แจงต่อผู้ร้องเรียนหรือหน่วยงานตรวจสอบได้ในอนาค
4) ห้ามปล่อยให้ผู้ที่ไม่ผ่านด่านคุณสมบัติ เข้าไปสู่ด่านเทคนิคและราคาโดยเด็ดขาด แม้ว่ารายนั้นจะเสนอราคาดีที่สุดก็ตาม การข้ามขั้นตอนถือเป็นความผิดร้ายแรงและอาจนำไปสู่การยกเลิกกระบวนการทั้งหมดได้

5) กรณีมีผู้ยื่นข้อเสนอเพียงรายเดียว และ ผ่านคุณสมบัติ ผ่านด้านเทคนิค คณะกรรมการพิจารณาผลการประกวดราคาอิเล็กทรอนิกส์ จำเป็นต้องเจรจาต่อรองขอลดราคาเพื่อประโยชน์ของทางราชการ เนื่องจาก “ไม่มีการแข่งขันด้านราคา”

---------------------------------